Bir tez yazarken, en önemli adımlardan biri konu seçimidir. Teziniz doğru ve ilgi çekici bir konu üzerine yazıldığında, araştırmalarınız daha kolay ve keyifli hale gelir.
Ancak, bu süreç bazen oldukça zor olabilir ve öğrencilerin birçok farklı konu üzerinde düşünmeleri gerekebilir. Konu seçimi, tez yazımının ilk aşamasıdır ve doğru seçim, tezinizin kalitesini doğrudan etkileyecektir.
Tez konusu seçerken dikkat etmeniz gereken birkaç önemli husus vardır. Öncelikle, konunun sizi gerçekten ilgilendirmesi önemlidir. Bu, araştırmalarınızı daha verimli hale getirecek, ayrıca tezinizin yazım sürecinde sizi motive edecektir.
Aynı zamanda, seçtiğiniz konunun akademik açıdan önemli olduğundan emin olun. Konunun özgün olması, araştırmalarınızda yenilikçi fikirler keşfetmenizi sağlayacak ve tezinizin değerini artıracaktır.
Bu nedenle, tezin konusu seçiminde zaman ayırarak dikkatli bir araştırma yapmanız önemlidir. Doğru bir konu seçimi, tezinizin kalitesi için oldukça önemli bir adımdır.
Tez yazılacak konu seçildikten sonra, araştırma yöntemlerinin belirlenmesi de önemlidir. Tezinizde kullanacağınız metodolojiler, araştırmalarınızı doğrudan etkileyecektir ve doğru seçim, tezinizin kalitesini artıracaktır.
Bundan sonraki adım, doğru veri toplama tekniklerinin seçimidir. Anketler, mülakatlar, odak grupları ve benzeri teknikler, tezinizde doğru sonuçlar elde etmeniz için hayati öneme sahiptir. Bu tekniklerin doğru kullanımı, araştırmalarınızı daha etkili hale getirecek ve tezinizin kalitesini artıracaktır.
Doğru bir tez yazımı için, tezin nasıl yapılandırılacağı ve hangi formata uyulacağı da önemlidir. Ayrıca, kaynakça ve intihal önleme kurallarına da dikkat etmek gerekiyor. Bu adımların her biri, tezinizin kalitesi için çok önemlidir ve yanlış kullanımı, tezinizin hatalarla dolu olmasına neden olabilir.
2. Araştırma Yöntemi
Akademik çalışmaların vazgeçilmez bir parçası olan tez yazımı, belirli bir konuda yapılan araştırmaların sistematik olarak ele alınarak üzerinde düşünülen sorulara cevap verme amacını taşır. Bu nedenle, tez yazımı sürecinde doğru araştırma yöntemi seçimi oldukça önemlidir. Araştırma yöntemleri, tezin sorularına cevap bulmak için kullanılacak verilerin nasıl toplanacağı ve analiz edileceği hakkında bilgi verir.
Araştırma yöntemi seçimi yaparken, öncelikle araştırmanın amacının net bir şekilde belirlenmesi gerekmektedir. Ayrıca araştırma konusunun niteliği de araştırma yönteminin seçilmesinde etkili olacaktır.
Araştırma yöntemi belirlerken, nitel ve nicel araştırma yöntemleri arasındaki farkların açık bir şekilde anlaşılması gerekmektedir. Nicel araştırma yöntemi, sayısal verilerin toplanması ve analiz edilmesi ile ilgilidir. Nitel araştırma yöntemi ise, araştırmacının katılımcıların davranışlarını gözlemlemesi, röportaj yoluyla bilgi toplaması ve benzeri yöntemlerle veri toplama işlemlerini içerir.
Araştırma yöntemlerinin doğru kullanımı için, veri toplama teknikleri hakkında detaylı bilgiye sahip olmak gerekmektedir. Bu teknikler arasında anket, mülakat, odak grup gibi yöntemler bulunmaktadır. Hangi veri toplama tekniğinin seçileceği, araştırma amacı, konu ve katılımcıların özelliklerine bağlı olarak belirlenir.
Araştırma yöntemi seçiminde doğru karar vermek, araştırmacının sonuçlarını etkileyeceği için oldukça önemlidir. Bu nedenle, araştırmacıların, araştırma yöntemlerini iyi bir şekilde analiz ederek, doğru seçimler yapmaları gerekmektedir. Ayrıca araştırma yöntemlerinin doğru kullanımı, araştırmanın sonuçlarının güvenilirliğini artırır.
2.1. Nitel ve Nicel Araştırma Yöntemleri
Tez yazma sürecinde araştırma yöntemi seçimi oldukça önemlidir. Araştırma yöntemi seçimi, tezin sağlıklı bir şekilde ilerlemesini sağlar ve verilerin doğru bir şekilde elde edilmesini sağlar. Nitel ve nicel araştırma yöntemleri, tez yazımında en sık kullanılan yöntemlerdir.
Nitel araştırma yöntemi, araştırmacının gözlem, mülakat ve odak grup gibi tekniklerle veri toplama sürecidir. Bu yöntem, araştırmacının öznelliğini de taşır ve toplanan verilerin yorumlanması sürecinde araştırmacının yorumu da etkili olabilir. Nitel araştırma yöntemi, sosyal bilimlerde sıklıkla kullanılır ve bu alandaki araştırmalar için daha uygundur.
Nicel araştırma yöntemi ise, araştırmacının sayısal veriler toplama ve analiz etme sürecidir. Bu yöntem, sayısal verilerin analizi sürecinde daha objektif bir sonuç verir ve tanımlayıcı istatistikler kullanılarak verilerin özetleri elde edilir. Nicel araştırma yöntemi, psikoloji, ekonomi ve matematik gibi alanlarda daha sık kullanılır.
Hangi yöntemin kullanılacağı, araştırmanın konusu ve amacına bağlıdır. Örneğin, bir pazar araştırması yapılırken, nicel araştırma yöntemi tercih edilirken, bir konunun özelliklerini ve nedenlerini anlamak için nitel araştırma yöntemi daha uygun olabilir.
Bununla birlikte, nitel ve nicel araştırma yöntemlerinin birleştirildiği melez yöntemler de bulunmaktadır. Bu yöntemler, araştırmacının sorulara daha detaylı yanıtlar elde etmesini sağlar ve hem sayısal hem de kalitatif verilerin kullanılmasına olanak tanır.
2.2. Veri Toplama Teknikleri
Tez yazarken, kullanacağınız verilerin doğruluğu, güvenilirliği ve doğru bir şekilde toplanması oldukça önemlidir. Bu nedenle, veri toplama aşaması büyük bir öneme sahiptir ve genellikle anket, mülakat ve odak grup gibi teknikler kullanılır.
Anketler, belirli bir konuda bilgi toplamak için yapılan soru formülasyonlarıdır. Bilgi toplama sürecinde, önceden belirlenmiş soruları cevaplayan kişiler ile ilgili veriler toplanır. Anket, hem nicel hem de nitel araştırmalar için kullanılabilir.
Mülakatlar, belirli bir konuda kişilerle yapılan görüşmelerdir. Bu yöntemle, derinlemesine bilgi toplama imkanı sunulur ve katılımcıların düşünceleri, davranışları ve deneyimleri hakkında derinlemesine anlayışa sahip olabilirsiniz.
Odak grupları, belirli bir konu hakkında bir grup insana odaklanan bir araştırma yöntemidir. Bir moderatör tarafından yönetilen bir tartışma grubuna, belirli bir konu veya ürün hakkında yorum yapmaları istenir. Bu yöntem, özellikle ürün geliştirme sürecinde oldukça yararlıdır.
Tüm bu tekniklerin doğru bir şekilde kullanılması ve verilerin doğru bir şekilde kaydedilmesi araştırmanızın başarısını belirleyen etkenlerin başında gelmektedir.
3. Tez Yazımı
Tez yazımı, öğrencilerin yüksek lisans ve doktora seviyesinde tamamlamaları gereken önemli bir akademik çalışmadır. Tez yazarken dikkat edilmesi gereken birçok husus vardır ve bu hususlar, işin başında doğru şekilde ele alınmadığında tez çalışmasının başarısını etkileyebilir. Bu sebeple, tez yazarken doğru yapı, format, kaynakça hazırlama ve intihal önleme konularına özen göstermek gereklidir.
Tez çalışması, giriş, ana bölüm ve sonuç bölümlerinden oluşur. Giriş kısmında tez çalışmasının amacı, kapsamı ve yöntemi açıklanır. Ana bölümde tezin konusu tartışılır ve araştırma sonuçlarına yer verilir. Sonuç bölümü ise ana bölümde yapılan çalışmaların değerlendirilmesi ve sonuçların özetlenmesi bölümüdür. Bu yapısal unsurların doğru sıralamasına uyulması, tez yazımında verimlilik açısından oldukça önemlidir.
Tez yazımında kullanılan formatlar, üniversitelerin belirlediği kurallara göre değişebilir. Ancak genel olarak kabul gören format, Times New Roman yazı karakteri, 12 punto font, 1.5 veya 2 aralık, sayfa numaralarının tez çalışmasının sağ üst köşesinde yer almasıdır. Ayrıca başlık ve alt başlıkların belirgin şekilde gözükmesi, paragrafların düzgün bir şekilde bölünmesi de format açısından önemlidir.
Tez yazarken kullanılan kaynaklar, doğru şekilde belirtilmeli ve burada belirtilen kaynakların adları, yazarları, yayın tarihleri, basım yeri ve yayın evi bilgileri tam olarak verilmelidir. Belirtilen kaynaklar, alıntı yapılan yerlerde kullanılmalı ve tırnak içinde yer almalıdır. Kaynakça hazırlama konusunda belirlenen kurallara uyulması, tez çalışmasının kalitesini artıracak bir faktördür.
Tez yazarken intihal yapmak öğrencinin akademik kariyerini olumsuz etkileyebilecek bir durumdur. Bu nedenle intihal önlenebilecek yöntemler kullanılmalıdır. Öğrenciler, intihal yapmamak için kaynakça hazırlama kurallarına uymalı ve verileri doğru bir şekilde kaydetmelidirler. Ayrıca, tez yazım aşamasında intihal yapmadığını teyit etmek için çeşitli intihal programları kullanılabilir.
3.1. Yapı
Bir tez yazarken belirli bir yapı ve sıralama izlemek oldukça önemlidir. Tezinizin yapısı, okuyucunun istediği bilgiyi istenilen düzen içinde almasını sağlar. Ayrıca, doğru bir sıralama, tezinizi inceleyen jürinin size kolaylık sağlar ve okuyucuya daha net bir anlatım sunar.
Tez yapısının genel anlamda, giriş, literatür taraması, metodoloji, bulgular, sonuç, öneriler ve kaynakça bölümlerinden oluştuğu bilinmektedir. İlk bölüm olan giriş, tez konusunu tanıtır ve literatüre genel bir bakış sunar. Bu bölümde, araştırmanızın amaçları ve hipotezleriniz açıklanır. Literatür taraması bölümü, seçtiğiniz konu hakkında daha önce yapılan çalışmalardan bahseder. Bu kısım, araştırmanızın benzersizliğini vurgulamak için önemlidir.
Metodoloji, araştırmanız için kullandığınız araştırma yöntemleri ve veri toplama süreçlerini açıklar. Bulgular bölümü, araştırmanızın sonuçlarını ve istatistiksel analizleri sunar. Sonuç bölümü, araştırmanızın sonuçlarını özetleyen bir kısım olup, öneriler bölümü ise gelecekteki araştırmalar için tasarıların yapıldığı bir kısımdır. Son olarak, kaynakça bölümü, tezde kullandığınız kaynakları, belirli bir formatta listeler.
Bu kısımların dışında, tablolar, grafikler, resimler vb. görsel unsurlarınızı da ekleyebilirsiniz. Ancak, görsellerinizi koymadan önce, okunaklı ve yüksek kaliteli olduğundan emin olun.
Yapınızı oluştururken, her bölüm için başlık kullanmanız önemlidir. Bu, okuyucunuzun tezinizi daha kolay anlamasını sağlar. Başlıklarınız aynı zamanda tezinizin yapısını ve sıralamasını netleştirir. Bölümlerin doğru sırasını takip ederek, bir tezi yazmak oldukça kolay olacaktır.
3.2. Format
Tez yazımında kullanılan formatlar, tezin sunumunu düzenleyen birçok önemli unsurdan biridir. Bu nedenle doğru ve uygun bir formatta yazılan tezler, okuyucuya daha anlaşılır ve okunabilir bir sunum sağlar. Tez yazımında genellikle kullanılan formatlar APA, MLA ve Chicago tarzlarıdır.
APA formatı, sosyal bilimler alanında daha fazla tercih edilir. Bu format, metin içinde yazarın soyadını ve yayın yılı belirtilirken, kaynakça bölümünde yazarın soyadı, yayın yılı, makale veya kitabın adı, yayınevi ve konum bilgileri yer alır. MLA formatı ise dil, edebiyat ve insan bilimleri alanında yaygın olarak kullanılır. Bu format, metin içinde yazarın soyadını ve sayfa numarasını belirtirken, kaynakça bölümünde yazarın soyadı, adı, kitap veya makalenin adı, yayınevi ve yayın yılı yer alır.
Chicago stili ise genellikle tarih, sosyal bilimler ve beşeri bilimler alanında kullanılır. Bu stilde metin içinde yazarın soyadı isminin yanında dipnot numarası yer alırken, kaynakça bölümünde yazarın soyadı, kitap veya makalenin adı, yayın yılı, yayınevi ve yer bilgisi verilir.
Format seçiminde disiplin, fakülte veya danışmanın tercihlerine dikkat etmek önemlidir. Bununla birlikte her formatın kendi kuralları bulunur. Bu kurallara dikkat etmek ve uygulamak, tezin daha ciddiye alınmasını sağlar.
Örneğin, APA formatında kaynaklar sadece parantez içinde belirtilir ve doğru çalışılan örneklerinden bazıları şunlardır:
– (Smith, 2010)- (Johnson, Robertson, & Lee, 2018)
Chicago stili ise yazarın isminden daha çok yayın yılına dikkat eder ve dipnot veya sonnotlarda kaynak gösterir. Örnekler şu şekildedir:
– Ahmet K. Maden, Türkiye Cumhuriyeti’nin İlk Yıllarında Kapitalizm ve Devlet (İstanbul: İletişim Yayınları, 2009), 27.- Thomas F. Mümtaz, Türkiye Siyasi Tarihinde Demokrat Parti (Ankara: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 1982), 103.
Bu örnekler, tez formatını hangi stilde yazarsanız yazın, doğru bir format kullanımının ne kadar önemli olduğunu gösterir.
3.3. Kaynakça
Tezin kaynakça bölümü oldukça önemlidir. Kaynakların doğru şekilde kullanılması sadece güvenilirliği artırmakla kalmaz, aynı zamanda akademik etik kurallarına uygunluk açısından da son derece önemlidir.
Kaynakça hazırlamak için belirli kurallara uyulması gerekir. Öncelikle, kullanılan tüm kaynaklar alfabetik sıraya göre düzenlenmeli ve kaynakların yazarlarına göre sıralanmalıdır. Eğer birden fazla yazar var ise bu durumda ilk yazarın soyadı öne çıkar.
Diğer bir kural da kaynak listesinde her bir girdinin mutlaka birbirinden farklı olmasıdır. Aynı yazarın birden fazla eseri varsa, bu eserler yıl sıralamasına göre belirlenir.
Tez içerisinde kullanılan kaynaklar belirli bir biçimde yazılmalıdır. Kaynaklar kullanıldığı yerde dipnot olarak belirtilir ve kaynakça bölümünde kaynakların tam bibliyografik bilgileri yer alır.
Kaynak listelerinde kullanılan malzemeler;
- Kitaplar
- Makaleler
- Tezler
- Web siteleri
Doğru kaynak kullanımı, tezin bilimselliği ve güvenilirliği açısından önemlidir. Bu nedenle, tez yazarken kaynaklara tam olarak uyulması ve kaynakların doğru şekilde kullanılması gerekmektedir.
3.4. İntihal Önleme
Tez yazımı sırasında en önemli konulardan biri de intihal yapmamaktır. Yapılan araştırmalar göstermiştir ki, intihal yapılan tezler genellikle daha düşük notlar almaktadır. Bu nedenle intihalden kaçınmak oldukça önemlidir.
İntihal yapmamak için alınabilecek önlemlerden biri, kaynaklardan yapılan alıntıların doğru şekilde belirtilmesidir. Tırnak içine alınarak belirtilen cümlelerin kaynakları gösterilmelidir. Ayrıca, herhangi bir cümle ya da paragrafı değiştirerek kullanmak da intihal olarak kabul edilir. Bu nedenle, aldığınız kaynakları kendi cümlelerinizle ifade etmeye özen gösterin.
Tez yazarken, intihal riskini azaltmak için kullanabileceğiniz bazı programlar da vardır. Örneğin, “Turnitin” adlı program, tezinizi yüklediğinizde, tezdeki benzerlikleri kontrol ederek potansiyel intihal durumlarını tespit eder. Bu programların kullanımı, intihal riskini önemli ölçüde azaltabilir.
Bununla birlikte, en önemli önlem, kaynakları doğru şekilde belirtmek ve kendi cümlelerinizle ifade etmektir. Ayrıca, tez yazım sürecinde doğru kaynak kullanımı ve kaynakça düzeni konularında bilgi sahibi olmak da intihal riskini azaltacaktır.
Tez yazım süreci için belki de en önemli adım, uygun bir tez konusu belirlemektir. Doğru bir tez konusu seçmek; tezinizdeki araştırma sorularını, veri toplama yöntemlerini, hipotezleri ve sonuçları şekillendirecektir. Tez konusunu belirlerken, alanınıza hakim olmak, daha önce yapılmış çalışmaları incelemek ve ilgi alanlarınıza yön vermek faydalı olacaktır.
Ancak, seçilecek tez konusunun sadece ilgi alanlarına hitap etmekle kalmaması gerekiyor. Konunun önemli olması, yeni bir bakış açısı sunması, alanınızda bir boşluğu doldurması ve çözülmeyi bekleyen bir problemi içermesi gerekiyor. Belirlediğiniz konunun önemini ve gerekliliğini açıklamak, tezinizin önemini ortaya koymanız açısından oldukça önemlidir.
Bunun yanı sıra, çalışmanızın kapsamını belirlemek de unutulmamalıdır. Belirleyeceğiniz çalışma kapsamı, araştırma sorularınızın cevaplanabilirliği, verilerin toplanabilme durumu, sizin zamansal ve kaynak yönünden imkanlarınız gibi faktörlere göre belirlenmelidir. Ayrıca, kapsamındaki konuların tez konusunuza uygunluğunu ve arasındaki bağlantıları da göz önüne almanız gerekmektedir.